Windows 10X, Win32 desteği olmadan Aralık'ta çıkacak

Microsoft, Ekim 2019’da yaptığı bir sunum ile çift ekranlı cihazlara dair vizyonunu tüm dünya ile paylaştı. Sunumda Surface Duo ve Surface Neo cihazları, şirketin çift ekranlı cihazlara dair nihai form faktörlerini tüketicilere sunması ile sonuçlandı. Geçtiğimiz aylarda Android işletim sistemli Surface Duo tüketiciler ile buluştu. Aynı anda çıkması beklenen Surface Neo’dan ise henüz bir ses yok. Windows 10’un modüler bir varyasyonu olan Windows 10X ile piyasaya çıkması beklenen Surface Duo şu anda süresiz olarak ertelendi. Bunun en önemli nedeni ise işletim sisteminin henüz çift ekranlı cihazlar için hazır olmaması. Şu anda Surface Neo, en az 2022 yılına kadar ertelenmiş olarak görünüyor, ancak Windows 10X tek ekranlı cihazlar için kullanıma neredeyse hazır denilebilir.

Çıkışta bizi neler bekliyor?

Başta tek ekranlı cihazlarda göreceğimiz Windows 10X, ilk olarak Chromebook rakibi olarak konumlandırılacaktır. Eğitim pazarındaki tüketiciler için uygun fiyatlı ve düşük donanımlarda yüksek performansla çalışması beklenen Microsoft’un yeni modüler işletim sistemi şimdilik önemli bir eksiklik ile piyasaya çıkacak.

Geliştirilme sürecinde modüler işletim sistemi olan Windows 10X’in klasik Windows uygulamalarına (Win32) destek vereceğini biliyorduk. Ancak çift ekranlı cihaz desteğinin ertelenmesi gibi bu özellik de çıkış sürümünde var olmayacak. Windows 10X’in tek ekranlı cihazlar için Aralık 2020’de piyasaya sunulacak olan ilk sürümü klasik Windows uygulamalarını desteklemeyecek.

İşletim sisteminin Aralık 2020’de çıkış yapmasının raflarda Windows 10X’li bir cihaz göreceğimiz anlamına gelmediğini de unutmamakta fayda var. Burada çıkıştan bahsettiğimiz ifadenin endüstrinin RTM olarak ifade ettiği üretime hazır anlamını taşımaktadır. Dolayısıyla tek ekranlı da olsa Windows 10X’li bir cihaza sahip olmanız için biraz daha beklemeniz gerekecek.

Windows 10X’li cihazlar Bahar 2021’de raflarda olabilir

Aralık 2020’de üretim için hazır hale getirilen Windows 10X için Microsoft’un Bahar 2021 döneminde de işletim sisteminin lansmanını gerçekleştirmesi bekleniyor. Lansman ile birlikte düzeltmeler ve iyileştirmeler içeren bir dizi paket ile birlikte işletim sistemi hizmet vermeye başlayacak.

Windows 10X, bildiğimiz Windows 10 gibi her donanıma kurulabilen bir işletim sistemi olmayacak. Dolayısıyla kutudan Windows 10X kurulu olmayan bir cihaza Windows 10X yüklemek mümkün değil. Bu sebepten dolayı Microsoft’un yalnızca belirli donanımlar üzerinde Windows 10X için halka açık bir deneme süreci (Insider yapıları) düzenleyip düzenlemeyeceğine dair kesin bir ifadede bulunmak mümkün değil.

Win32 desteği ne zaman gelecek?

Microsoft’un ilk başta eğitim hedefli tüketicilere yönelik olarak pazarlaması beklenen yeni, hafif ve modern işletim sistemi Windows 10X’in en büyük eksik yönü ise çıkışında Win32 tabanını desteklememesi olacak gibi görünüyor. “VAIL” adlı yeni bir sanallaştırma teknolojisi ile bu desteği modern işletim sisteminde sunmayı planlayan Microsoft’un bu özelliği işletim sisteminden kaldırdığına dair raporlar ortaya çıktı. Dolayısıyla işletim sisteminin çıkışta yalnızca UWP (Evrensel Windows Platformu) ve PWA (İleri Web Uygulamaları) destekleyeceği anlamına geliyor.

Ancak kurumsal kullanıcılar Win32 tabanlı uygulamaları Windows 10X üzerinde yen internet tabanlı bir servis aracılığı ile çalıştırabilecekler. Bu özellik bir hizmet olarak kurumsal tüketicilere sunulacağı için son kullanıcılar tarafından erişilemeyecek veya satın alınamayacak.

Win32 desteğinin olmaması büyük bir kayıp mı?

Win32 desteği hiç şüphesiz Windows’un can damarlarından bir tanesi ve Windows 10X için de tüketiciler açısından bildikleri ve sevdikleri uygulamaları çalıştırmaları için oldukça önemli. Her ne kadar Win32 desteği önemli bir yere sahip olsa da bugün kullandığımız pek çok servis aslında PWA olarak kullanılabilir. Daha önceki yazımda PWA’lerden bahsetmiştim ancak tekrar bahsetmem gerekirse; PWA’ler temelde bir internet sitesinin işletim sistemi üzerinde tıpkı bir uygulama gibi çalışmasını sağlayan araçtır. PWA’lerin en önemli özellikleri bir defa geliştirilir ve tüm platformlar için kullanıma hazır halde olur. Böylece yatırımcı daha az para, geliştirici de daha az vakit harcayarak tüm platformlarda var olur.

Özellikle eğitim odaklı olarak çıkacak olan Windows 10X için önemli olan en büyük yazılım desteği hiç şüphesiz Microsoft Office ürünleridir. Office ürünlerinin UWP sürümlerine olan destek uzun süre önce kesildi, bu da Windows 10X’te Office ailesinin tamamen PWA tabanlı olarak geleceğinin altını çiziyor. Bugün bile Windows 10 veya herhangi bir işletim sistemine sahip cihazınızda Office ürünlerini PWA olarak kullanmaya başlayabilirsiniz. Açık söylemek gerekirse Office ailesinin PWA sürümlerinin standart sürümden hiçbir farkı yok. Belgeler üzerinde çoklu çalışma ve tüm biçimlendirme fonksiyonları PWA sürümde de mevcut. Ancak genç bir tüketici için Office ailesi yeterli olmayabilir. Örnek vermek gerekirse Spotify, Instagram, Twitter ve YouTube gibi uygulamaların hepsinin birer PWA sürümü mevcut. Burada tüm PWA’leri sıralamak elbette mümkün değil ancak popüler platformların PWA’de yer edindiğini bilmek sizi Windows 10X’e karşı endişelendirmeyecektir. Üstelik Microsoft bu PWA’leri doğrudan Microsoft Store’dan edinmeniz için de ilgili geliştirmeler üzerinde çalışıyor.

Yeni işletim sistemindeki tek uygulama kaynadığının PWA’ler olmadığını da hatırlatmakta fayda var, şu anda Microsoft Store üzerinde pek çok uygulamanın hali hazırda UWP versiyonları da mevcut. Dolayısıyla Windows 10 cihazlarınızda severek kullandığınız UWP tabanlı uygulamaların hepsini Windows 10X’te de çalıştırabileceksiniz.

Endişelenilmesi gereken alan

Windows 10X’in endişelenilmesi gereken en büyük kısım ise eğitim odaklı hali hazırda kurumların kullandığı Win32 tabanlı uygulamaların Windows 10X’te kullılamayacak olması. Bu durumda tüketicilerin büyük bir kısmı yine Windows 10’e yönelebilir ancak burada Microsoft’un bir kaybı yok. Yaşanabilecek diğer bir sorun ise diğer platformlarda Native uygulama desteği sunan uygulamaların Windows 10X’e UWP olarak destek vermeyip yalnızca PWA olarak destek sunmaları olacaktır.

COVID-19 ile birlikte eğitimlerin uzaktan gerçekleştirilmesi nedeniyle Microsoft Teams, Zoom, Google Meet ve pek çok servis popülerleşmeye başladı. Bu servisler hali hazırda Android, iOS ve Windows uygulamalarına sahipler. Benim kullandığım servislerin tümü aynı zamanda tarayıcı üzerinden görüşmelerin gerçekleştirilmesine de olanak sağlıyor. Ancak tüketiciler için Native uygulama desteği bir nebze önemli olabilir. Native uygulamalar kullanıcılara çok daha stabil ve kaliteli bir deneyim sunarken PWA’lerin hepsi bu kaliteyi sağlayamayabiliyor. Diğer bir platformda Native uygulama desteği sunan bir uygulamanın Windows 10X’te yalnızca PWA olarak varlığını sürdürmesi eksiklik olarak değerlendirilebilir.

Bunun yanı sıra pek çok eğitim kurumunun PWA desteği yok, kurumlar genellikle ajansların yönlendirmeleri ile Android ve iOS için ayrı uygulamalar hazırlıyorlar. Bu durumda Windows 10X’in kurumların kendi uygulamalarının eğer bir web arabirimi yoksa erişememe sorunu ile karşı karşıya kalma durumu var. Pandemi nedeniyle pek çok kurum için yeni servisler hızlıca açıldığı için Native uygulama yerine bir web sitesi olarak sunulsa da salgın hastalığın projeksiyonuna göre yatırımlarını değiştirebilirler. Bu durumda Windows 10X’li cihazların ChromeOS’li ve iPadOS’li cihazlar karşısında güçlü durabilmesi için kaçan UWP treninin peşinde koşmayıp PWA’e ağırlık vermesi her açıdan mantıklı görünüyor.

Kaynak belge: Windows Latest