Neden Ghost'tan Jekyll'a geçtim?

Yaklaşık 10 ay önce başladığım günceme Ghost yerine Jekyll ile devam etmeye karar verdim. Bunun en büyük nedenlerinden birisi maddi olsa da aslında yapısal olarak da Ghost ile uyumlu olduğum söylenemezdi. Şimdi sizlere Ghost’un neden kişisel günce ve Türkiye’de kullanım için uygun olmadığından bahsedeceğim.

Ghost

Kesinlikle Ghost kullanmamalısınız diyemiyorum, ancak Ghost belki de sizin için en iyi seçim olmayabilir. Bunun en büyük nedenlerinden birisi ise tam bir çözüm sunmaması. Ghost, çoğu fonksiyona üçüncü parti hizmetlerle sahip olabiliyor. Bu da pek çok servis için komisyon veya aboneliğe sahip olmanız demek. Üstelik buna Türkiye’nin de küresel anlamda bağlantılarının güçlü olmadığını eklersek ortaya iyice bir düğüm çıkmış oluyor. Yine de sıfırdan başlayan ve hiç kodlama bilmeyen birisi bile basit yönergeleri takip ederek kendi güncesini kolayca oluşturabilir, özellikle Ghost’un kendi barındırma servisinin olması bu konuda süreci kolaylaştırıyor.

Ghost kimler için?

Ghost en başından itibaren odağını daha çok bağımsız yayın yapan yazarları hedefliyor. Bu sayede yayıncılar gelirlerini doğrudan takipçilerinden elde edebiliyorlar, özgür ve bağımsız bir yayın aracı oluşturuyorlar. Tabi ki bu özellik tamamen isteğe bağlı, dilerseniz tüm yazılarınızı herhangi bir abonelik sunmadan da takipçileriniz ile paylaşabilirsiniz. Her ne kadar üçüncü parti çözümler ile bunu sunsa da Ghost paneli içerisinde derin bir entegrasyon da bulunuyor. Bu sayede abone olan kullanıcıları yönetmek oldukça basit.

Bunun dışında kullanımı oldukça basit tutmaya çalışıyorlar. Elbette bunun en büyük nedenlerinden bir tanesi de WordPress’in küçük özelleştirmelerde bile genellikle kodlama bilgisi gerektirmesi. Vanilla (kutudan çıkığı) hali ile aslında WordPress çoğu kullanıcı için yeterince kişisel günceleme açısından yeterli, ne yazık ki herkes vanilla temaları o kadar da sevmiyor. İşin kötü yanı ise WordPress tema geliştiricileri daha çok kişilere temalarını satabilmek için özellik açısından ürünlerini şişiriyorlar. Ghost’ta ise bu şişirmelere imkan yok, bu nedenle tema ile yapılabilecekler oldukça sınırlı ve basit. Elbette tema düzenlemek için Ghost’ta da kodlama bilgisi gerekiyor, hatta WordPress’te ihtiyaç duyacağınızdan daha fazla gerekiyor. Çünkü Ghost’ta bir görsel düzenleyici yok, ancak burada da genellikle tema geliştiricileri devreye giriyor. Tema geliştiricileri ücretsiz veya düşük ücretler karşılığında değişiklikleri gerçekleştiriyorlar veya sizi yönlendiriyorlar.

Sadece yayın yapmak isteyenler için Ghost harika bir çözüm. Metin editörünü kullanmak için Markdown bilmenize gerek yok, Word kullanabilen herhangi birisi de Ghost editörü ile metnini kolayca formatlayabilir (dizgileyebilir). Ghost’un herkes tarafından kolayca kullanılabilmesi için zaten bu metin editörü oldukça basit tutulmuş. Dahili içe gömme seçenekleri ile sosyal medya içeriklerine ait bağlantıları editöre yapıştırmak yetiyor. Bu da çoğu kullanıcının sosyal medyada kazandığı alışkanlığı Ghost editöründe devam ettirmesine olanak sağlıyor. Hiç bilmeyen birisi için içe gömme (embed) kodu edinmek bir savaşa dönüşebilir, neyse ki bünyesinde yer alan bu özellik ile kullanıcıların işini kolaylaştırıyor.

Kimler için değil?

Ghost üçüncü parti servislere bağımlı olduğu için abonelik sistemi maalesef Türkiye’deki yazarlar için uygun değil. Abonelik yönetimi ve ödeme alımı için Stripe’ın kullanılması ve servisin Türkiye’de faaliyette bulunmaması bu modeli benimseyecek kullanıcıların ellerini kollarını bağlıyor. Eğer ücretli bir yayın modeli olmadan yayın yapacaksanız maliyet açısından sizi muhtemelen zorlayacaktır. Ghost, yapısı gereği VDS’te çalışıyor, dolayısıyla WordPress gibi paylaşımlı bir sunucuda çalışması mümkün değil. Ülkemizin döviz ve gelir durumuna bakacak olursak Ghost’un maliyetlerini karşılamanız sıfırdan başlayan bir yayın için oldukça zor olacaktır.

Kutudan çıktığı hali size her şey sunmuyor, dolayısıyla yine de WordPress’e kıyasla tam ihtiyacınızı karşılamayabilir. Ghost, her ne kadar abonelik modeli ile yayınların gerçekleştirilmesini benimsese de kitleniz ile sizi bir arada tutabilecek bir yapıya sahip değil. Dahili bir yorum sistemi olmayan Ghost, abonelerinizden geribildirim toplamanızı zorlaştıracaktır. Elbette Disqus veya GraphComment gibi alternatifler ile yorum sistemi eklemek birkaç adımla kolayca eklenebilse de çoğu kullanıcıya siteye ayrı giriş yapması, yorumlara ayrı giriş yapması gerektiğini anlatmak tahmin edildiği kadar kolay olmayabilir. Üstelik dahili bir yorum yönetim sistemi olmadığı için abonelerine özel rozet vermek mümkün gözükmüyor. Yine de abonelerle etkileşim için en azından elektronik posta gönderme şansınız var.

Eğer sadece yayın yapmayacaksanız Ghost ile kesinlikle bir site oluşturmayın. Ghost, hafif ve hızlı olsa da genişletilebilme açısından zayıf. Tek bir WordPress site ile hem mağaza açabilir, hem yayınlar oluşturabilir hem de etkinlik yönetimi gerçekleştirebilirsiniz. Ghost ise sadece yayın oluşturmak için, zaten sistem de kendini böyle tanıtıyor. Ancak yeterince araştırma yapmayan birisi için veya gelecekte farklı alanlarda büyüme gerçekleştirecek yayıncılar için genişletilme açısından risk sahibi. Dolayısıyla planlarınızı dikkatli yapmanız gerekiyor.

Ben neden geçiş yaptım?

Ghost her ne kadar hafif ve kutudan çıktığı haliyle günce tutmak için ideal olsa da benim ihtiyacım olmayan pek çok özelliğe sahipti. Ben herhangi bir abonelik sistemi kullanmayacağım için Ghost barındırma maliyetini yüklenmemin hiçbir anlamı yoktu. Üstelik Ghost ile oluşturulan entegre sistemini çok daha basit ve istediğim şekilde farklı sistemlerde yapabilirdim. Dolayısıyla benim için ilk neden maliyet oldu. İkinci neden ise sistem sürekli güncellense bile benim için dişe dokunur hiçbir yenilik sunmuyordu. Ghost bağımsız yayıncılar için bir platform sunmaya çalışırken diğer kullanıcıları odağından tamamen çıkartıyor. Dolayısıyla tüm güncellemeler abonelik modeline sahip Ghost kullanıcılara odaklı geliyordu. Elbette WordPress de (kendisini her ne kadar çok sevmesem de) bu şekilde büyük güncellemeleri içermiyor ancak native olarak genişletilebildiği için benim açımdan daha heyecan verici ve olasılıkları benim oluşturduğum bir platform.

Kişisel bir günce için ise bu güncellemelerin de ne kadar gereksiz olduğunun farkına vardım en nihayetinde. Buradaki tüm gaye takip edenlere veya internette konu ile ilgili arama yapanlara görüşlerini bir şekilde iletmek. Bu nedenle en basit haliyle bir günce oluşturmak ve maliyeti minimum tutmak benim açımdan önemliydi. Tabi bunu bir changelog (değişiklik listesi) kadar görsel açıdan zayıf da yapmak istemiyordum. İlk başta Jekyll bana bu açıdan zayıf gözükse de günün sonunda beklentilerimi karşıladı.

Jekyll kimler için?

Jekyll, öncelikle minimum maliyetle yayın yapmak isteyenler için en iyi seçeneklerden bir tanesi. Git tabanlı olduğu için barındırma maliyeti yok. GitHub Pages ile alan adınıza bağlayın ve kullanmaya hemen başlayın. Eğer bir alan adınız yoksa github.io altında bile kullanabilirsiniz. Tabi bir alan adı maliyetinin altına girseniz iyi olur.

Kutudan çıktığı haliyle gelirsiz günce oluşturmak açısından ideal. Üstelik genişletmeye de elverişli. Bu sayede gerekli gördüğünüz koşullarda genişletebilirsiniz. Hatta yeterince genişletirseniz ücretsiz barındırdığınız bir CMS’e de sahip olabilirsiniz (jekyll-manager veya jekyll-admin). Uzantıların yüklemesi WordPress kadar kolay değil, yine bir şeyler bilmek gerekiyor ancak basitçe GitHub’daki repoları forklayıp (çatallayıp) kullanmaya başlayabilirsiniz.

Jekyll kimler için değil?

Eğer hiçbir kodlama bilgisine sahip değilseniz ve öğrenme hevesiniz yoksa Jekyll sizin için kabusa dönüşebilir. Dolayısıyla biraz daha paraya kıyıp WordPress’e yönelmenizde fayda var. Kimileri için Markdown ile metin formatlamak bile bir çile olabilir. Dolayısıyla Jekyll ile günce oluşturmak zevk almaktan çok çileye dönüşebilir. Ama küçük bir yardım ile ücretsiz barındırabileceğiniz harika bir günceye sahip olabilirsiniz.

Çok fonksiyonlu bir site oluşturmak istiyorsanız yine Ghost gibi Jekyll de size ilerde beklentilerinizi sunamayabilir. Dolayısıyla ne yapmak istediğinize iyi karar vermek konusuna dikkat edin.

Eğer abonelik modelli bir yayın oluşturma planınız varsa yine başka alternatiflere göz atın. Bildiğim kadarıyla genişletme seçenekleri arasında bir üyelik oluşturma sistemi de yok. Ödemeyi bir şekilde alırsınız (Patreon gibi çözümlerle) ancak abonelerinize özel içeriği sunamazsanız size mutlaka sorun yaşatacaktır.